Preimplantasyon genetik test (PGT): Etik ve fıkhi perspektiften değerlendirme

Abstract

Genetik araştırma teknikleri ve müdahale yöntemlerindeki gelişmeler, döllenme sonrasında embriyoya rahme tutunmasından (implantasyon) önce ve rahme tutunmasında sonra farklı amaçlarla müdahale edilmesine imkân sağlamış ve bu müdahaleler hem fıkıh hem de etikte çeşitli tartışmalara konu olmuştur. Laboratuvar ortamında (in-vitro) gerçekleştirilen döllenme sonucu oluşan embriyo, genetik hastalık taşıma riskinin değerlendirilmesi veya mevcut genetik hastalıklarının teşhis edilmesi amacıyla PGT (Preimplantasyon Genetik Test/Tanı) ile ve rahme transfer edilip gebelik oluştuktan sonra prenatal testler ile incelenmektedir. Prenatal testler, doğal ya da yapay döllenme (in-vitro fertilization) yoluyla oluşan embriyonun rahme tutunmasından (implantasyondan) sonra, gebeliğin farklı dönemlerinde genetik hastalık açısından tarama ve teşhis amacıyla uygulanmaktadır. PGT ise in vitro embriyolar arasında, genetik açıdan sağlıklı olanları seçmek ve doğacak çocuğun cinsiyet gibi özelliklerini öğrenmek amacıyla embriyo rahme yerleştirilmeden önce yapılan bir genetik incelemedir. PGT teknikleri invaziv (invasive) ve invasiv olmayan (non-invasive) teknikler olarak uygulanmaktadır. Bu teknikler, embriyoya zarar verme riski ve genetik hastalık tanısı koyma kapasitesi açısından farklı avantajlar ve dezavantajlar sunmaktadırlar. Embriyonun yaşam hakkına müdahale noktasında ele aldığımız PGT’nin mahiyeti ise ancak, invaziv ve invaziv olmayan bu tekniklerin güncel veriler ışığında karşılaştırmalı olarak incelenmesiyle anlaşılabilmektedir. Zira PGT'ye dair fetvalarda farklı PGT tekniklerinin mahiyeti tam olarak açıklığa kavuşturulmadığından anomalili embriyoya müdahaleye ilişkin görüşlerde çelişkiler ortaya çıkmaktadır…Advances in genetic research techniques and intervention methods have facilitated various interventions on the embryo, which is attributed value, both before and after implantation following fertilization. These interventions have become subjects of discussion in both Islamic law and ethics. Post-fertilization, the extrauterine embryo is examined using prenatal tests and PGT (Preimplantation Genetic Test) to assess the risk of genetic disorders or diagnose existing genetic conditions. Prenatal tests are applied at diferent stages of pregnancy to screen and diagnose genetic disorders after the embryo's implantation, whether conceived naturally or through artificial fertilization (in vitro fertilization). PGT, on the other hand, is a genetic examination conducted before transferring the extrauterine embryos formed through artificial fertilization into the uterus. This method aims to select genetically healthy embryos or determine the sex of the child. PGT techniques are categorized into invasive and non-invasive methods, ofering diferent advantages and disadvantages in terms of the risk of harm to the embryo and the capacity to diagnose genetic disorders. The essence of PGT, particularly when considering the right to life of the embryo in Islamic law, can only be fully understood through a comparative analysis of invasive and non-invasive techniques based on current data. The lack of clarity regarding the nature of these techniques in fatwas related to PGT has led to contradictions in rulings concerning the beginning of life and interventions on anomalous extrauterine embryos…