Ebu'l Kelam Azad ve Mahatma Gandhi'nin dini düşüncelerinin Hindistan'da başlatılan sivil itaatsizlik eylemlerine etkileri

Abstract

Dini düşünceler ve inanışlar, toplumsal değişim ve dönüşüm süreçleri üzerinde önemli bir role sahiptir. İnsanların kültürel değerleri, ahlaki ilkeleri ve siyasi düşünceleri üzerinde derin etkiler bırakan dini düşünceler ve inanışlar, toplumsal hareketler ve ortaya konulan eylem modelleri üzerinde de önemli bir etkiye sahip olmuştur. Nitekim dini motivasyonla başlatılan toplumsal hareketler, ortaya konulan eylemlere aşkın bir hüviyet kazandırarak hareket üyeleri arasındaki bağların da güçlenmesine sebebiyet vermektedir. Bu durum neticesinde ise gerçekleştirilen eylemler normalden daha güçlü kılınarak hareketin başarıya ulaşma şansı da artmış olur. Bu çalışmada, Hindistan'ın bağımsızlık mücadelesinin önde gelen iki ismi olan Ebu'l Kelam Azad ile Mahatma Gandhi'nin dini düşüncelerinin ortaya koymuş oldukları toplumsal hareketlere sivil itaatsizlik eylemlerine etkisi incelenecektir. Bu doğrultuda, çalışmada evvela toplumsal hareketler ve sivil itaatsizlik literatürü değerlendirilecek olup, meselenin teorik arka planına yer verilecektir. Ardından ise Ebu'l Kelam Azad ile Mahatma Gandhi'nin hayatı, dini ve siyasi düşüncelerin gerçekleştirdikleri eylem modelleriyle paralel bir şekilde incelenecektir. Son olarak ikilinin başlatmış oldukları toplumsal hareketler ve bu hareketlerin bir eylem modeli olan sivil itaatsizliğin günümüze etkileri ve bıraktıkları miras değerlendirilecektir. Anahtar Kelimeler: Ebu'l Kelam Azad, Mahatma Gandhi, Hindistan, sivil itaatsizlik, toplumsal hareketler.

Religious thoughts and beliefs have an important role in social change and transformation processes. Religious thoughts and beliefs, which have a profound impact on people's cultural values, moral principles and political thoughts, have also had a significant impact on social movements and action models. As a matter of fact, social movements initiated with religious motivation give a transcendental identity to the actions and strengthen the bonds between the members of the movement. As a result of this situation, the actions carried out are made stronger than normal and the chances of success of the movement increase. In this study, the effect of the religious thoughts of Abu'l Kalam Azad and Mahatma Gandhi, two prominent figures of India's struggle for independence, on the civil disobedience actions of the social movements they put forward will be examined. In this direction, the study will first evaluate the literature on social movements and civil disobedience, and the theoretical background of the issue will be given. Then, the lives of Abu'l Kalam Azad and Mahatma Gandhi will be analysed in parallel with the action models of religious and political thoughts. Finally, the social movements initiated by the duo and the effects of civil disobedience, which is an action model of these movements, on the present day and the legacy they have left will be evaluated. Keywords: Abu'l Kalam Azad, Mahatma Gandhi, India, civil disobedience, social movements.