New media literacy and misinformation: Sample of The Ukraine-Russia crisis

Abstract

The Ukraine-Russia crisis, which recrudesced suddenly and affected the world agenda, started with the occupation of Ukraine by Russian military units on 24 February. This situation spread rapidly through new media opportunities, and many true or false news was made about it. While discussing whether this situation can be defined as a war, thousands of messages and news have spread daily through the new media. The accuracy of most of the information posted on social media platforms is controversial. Veriflcation/fact-checking platforms began to work from the first day to check the accuracy of this critical information posted and transmitted new media opportunities. As in other exampl.es, much fake and additional information that needs verifıcation is shared regarding the Ukraine-Russia crisis. teyit.org and dogrulukpayi.com, the two fact-checking platforms, cope with verifying the information on this subject. Thus, it is possible to query, research and verijy the remarkable information posted/circulated on new media platforms. Combating the processes defined as misinformation has become essential in realizing the dissemination of accurate information. In this context, this study focuses on misinformation activities and new media literacy. In addition, the findings obtained because of the research on fact-checking platforms, which are an ejfective counter-fight to the spread of false/fake news, are included. In this context, comparatively examined the posts on teyit.org and dogrulukpayi.com websites (on 24 February and 24 March 2022), which are the two most active fact-checking organizations.

Bir anda patlak veren ve dünya gündemini etkisi altına alan Ukrayna-Rusya krizi, 24 Şubat’ta Rus askeri birliklerinin Ukrayna’yı işgali ile başlamıştır. Bu durum yeni medya olanakları vasıtası ile hızla yayılmış, hakkında pek çok doğru veya yanlış haber yapılmıştır. Tüm dünyada bu durumun bir yandan savaş olarak tanımlanıp tanımlanmayacağı tartışılırken her gün binlerce mesaj ve haber yeni medya aracılığı ile yayılmaya başlamıştır. Özellikle sosyal medya platformları üzerinde paylaşılan bilgilerin pek çoğunun doğruluğu tartışmalı durumdadır. Yeni medya olanakları vasıtasıyla paylaşılan bu kritik bilgilerin doğruluğunu kontrol etmek üzere bilgi-doğrulama/teyit platformları çalışmalarına ilk günden itibaren başlamıştır. Başkaca örneklerinde olduğu üzere Ukrayna-Rusya krizine yönelik de pek çok yanlış, doğrulanmaya muhtaç bilgilinin paylaşıldığı görülmektedir, teyit.org, dogrulukpayi.com olmak üzere iki bilgidoğruma platformunda da bu bilgilerin teyit edildiği görülmektedir. Böylece yeni medya platformlarında paylaşıma/dolaşıma sokulan dikkat çekici bilgilerin sorgulanması, araştırılması ve doğrulanması süreçlerinin gerçekleştirilmesi mümkün olabilmektedir. Mezenformasyon olarak tanımlanan süreçlerle mücadele etmek doğru bilginin yayılımını gerçekleştirmek bakımından önemli hale gelmiştir. Bu bağlamda bu çalışma, mezenformasyon faaliyetleri ile yeni medya okuryazarlığı konusuna odaklanmaktadır. Ayrıca, yanlış/yalan haberin yayılımı ile mücadelede etkili bir karşı savaş veren bilgi-doğrulama platformları üzerine yapılan araştırma sonucu elde edilen bulgulara yer verilmektedir. Bu kapsamda en aktif iki bilgi-doğrulama organizasyonu; teyit.org ve dogrulukpayi.com web sitelerinde yer alan ve 24 Şubat- 24 Mart 2022 tarihleri arasında doğruluğu teyit edilen paylaşımlar kıyaslamak olarak incelenmiş ve bulgular paylaşılmıştır.